Ελληνοτουρκικά
Ζώνες (οικονοµικής εκµετάλλευσης) στους λαιµούς µας

Μετά τη συνοπτική παρουσίαση των ελληνικών ιμπεριαλιστικών επιδιώξεων κατά τη δεκαετία του 1990, η οποία και προηγήθηκε, θα έχει γίνει σαφές πως η εγχώρια αφήγηση περί της αδιάλειπτης «τουρκικής επιθετικότητας» περιγράφει πολύ λιγότερη απ’ τη μισή αλήθεια. Το ελληνικό κράτος, το πολιτικό του προσωπικό, οι μηχανισμοί και οι φασίστες τους ονειρεύονταν, σχεδίαζαν και έστηναν ένα σκηνικό έντασης στο Αιγαίο και την νοτιοανατολική Μεσόγειο, που θα μπορούσε να έχει και στρατιωτικές προεκτάσεις πλήρους κλίμακας. Η απέναντι μεριά κατά κύριο λόγο ακολουθούσε, απαντώντας στις προκλήσεις –καπιταλιστικό κράτος είναι άλλωστε κι η Τουρκία με τον ιμπεριαλισμό και τον εθνικισμό που της αντιστοιχεί. Όμως επειδή ζούμε απ’ αυτή τη μεριά του Αιγαίου, ο εχθρός μας είναι εδώ: είναι τα ντόπια αφεντικά, το κράτος τους και η εθνο-πρέζα που σπρώχνουν - ειδικά σε τέτοιους καιρούς.
Mέσα στο περιβάλλον της κρίσης λοιπόν, το ελληνικό κράτος επιδιώκει να ανακτήσει το γεωπολιτικό εκτόπισμα που απώλεσε τα τελευταία χρόνια (ακόμα και πριν τα τρισκατάρατα μνημόνια), αφότου βίωσε ένα είδος Ϊτρόμου του κενούΜ και σ£ αυτό το επίπεδο [1]. Η εσωτερική πολιτική/κοινωνική ένταση και κατά περίπτωση οι ένοπλες συγκρούσεις που έχουν παγιωθεί πλέον σε μια σειρά χώρες της ευρύτερης περιοχής (Αίγυπτος, Συρία/Ιράκ, Λιβύη και σταθερά η Παλαιστίνη) αλλά και οι συνεχείς γεωπολιτικές ανακατατάξεις, αποτελούν χρυσή ευκαιρία για τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα. Κι απ£ τη στιγμή μάλιστα που το τουρκικό κράτος ολοκλήρωσε την αντι-ισραηλινή του στροφή και κατόπιν στήριξε ανοιχτά τις οργανώσεις και τα κινήματα της Ϊαραβικής άνοιξηςΜ (από τις αρχές του 2011), οι έλληνες δεν είχαν παρά να κάνουν τις ακριβώς αντίθετες επιλογές συμμαχιών και να περιμένουν ανατροπές συσχετισμών. Κάπως έτσι συνέβη οι συνομιλητές του ελληνικού κράτους στην περιοχή τα τελευταία χρόνια να είναι μόνο καραβανάδες, δικτάτορες και γενικώς σφαγείς και χασάπηδες. ΪΔείξε μου τους φίλους σου...Μ.
Επί του παρόντος και μέσα σ£ αυτό το ρευστό γεωπολιτικό περιβάλλον φαίνεται πως αυτές οι συμμαχίες αποδίδουν. Για παράδειγμα, οι τριμερείς επαφές Ελλάδας, Κύπρου, Αιγύπτου σε επίπεδο αρχηγών κρατών τον περασμένο Νοέμβριο, ενδεχομένως να βάζουν μερικές καλές υποθήκες για τους έλληνες και τους ελληνοκύπριους (ε/κ). Σε πρώτο χρόνο και στο επίπεδο των διακηρύξεων, η Αίγυπτος φαίνεται να ευννοεί την ελληνική και ε/κ εθνική γραμμή για τον περιορισμό των τουρκικών φιλοδοξιών στην νοτιοανατολική Μεσόγειο, μέσω της κοινής τριμερούς διαπραγμάτευσης για τα όρια της ΑΟΖ των τριών κρατών. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως η αιγυπτιακή πλευρά φέρεται να δέχεται πως η ελληνική και η ε/κ ΑΟΖ εφάπτονται στην νοτιοανατολική Μεσόγειο και συνορεύουν στα νότια με την αιγυπτιακή, χωρίς κάπου ανάμεσα να μεσολαβεί η τουρκική. Αυτό βέβαιως δεν είναι καθόλου ΪευγενικόΜ προς τους τελευταίους, ούτε και η περίσταση που διάλεξαν τα τρία κράτη να διακηρύξουν ανοιχτά αυτή την (προσωρινή;) σύμπτωση απόψεων, ανάμεσα σε μια σειρά συμφωνιών σε άλλα θέματα. Να είναι άραγε τυχαίο π.χ. ότι η συνάντηση συνέπεσε την ίδια περίοδο που έχει ενταθεί η αμερικανική πίεση προς την Τουρκία για τη στρατιωτική αντιμετώπιση του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία;
Ελληνικές διπλωματικές επιτυχίες λοιπόν: υποτίθεται πως η ΑΟΖ είναι το νέο ελληνικό και ε/κ ΪυπερόπλοΜ -μετά την επέκταση των χωρικών υδάτων από τα 6 ναυτικά μίλια στα 12 καθώς και την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας, που ήταν τα αντίστοιχα όπλα κατά τη δεκαετία του 1990. Γιατί αν οι τούρκοι χαράζουν "γκρίζες ζώνες" [2] στο Αιγαίο ήδη απ' τη δεκαετία του £90, οι έλληνες απαντάνε με τις δικές τους: σχεδιάζουν χάρτες που, απεικονίζοντας τους ευσεβείς τους πόθους, στριμώχνουν το τουρκικό κράτος αυστηρά στα μικρασιατικά και μεσογειακά του παράλια. Βέβαια κανείς σ£ αυτή τη χώρα δεν λέει πως ακόμα και με τις πιο διασταλτικές -και ευνοϊκές για τα ελληνικά συμφέροντα- ερμηνείες του διεθνούς δικαίου, οι ελληνικές επιδιώξεις θα μείνουν σκέτες ονειρώξεις. Γιατί η πικρή αλήθεια για τους έλληνες είναι πως η Διεθνής Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας καθώς και οι παρεμφερείς της συνθήκες, δεν έχουν συνταχθεί με κάποιους είδους ελληνοκεντρική στόχευση, ούτε έχουν σαν υπόδειγμα αναφοράς περίπλοκες γεωγραφικά και νομικά περιοχές όπως το Αιγαίο. Όπως είναι λογικό, τέτοιου είδους σύνθετες αρχιπελαγικές πραγματικότητες που περιλαμβάνουν νησιά που ανήκουν σε δύο ή/και περισσότερα κράτη καθώς επίσης και νησάκια, βραχονησίδες και ξέρες κάθε μεγέθους με αμφισβητούμενη κυριότητα, έχουν τόσο ιδιαίτερες παραμέτρους, που τις κάνουν προφανώς ακατάλληλες για την εξαγωγή γενικών κατευθύνσεων ως προς τα κυριαρχικά δικαιώματα και τις ΑΟΖ των παράκτιων κρατών. Ακόμα και η σχετική νομολογία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης για μια σειρά ανάλογες περιπτώσεις που επιλύθηκαν δικαστικά, δε φαίνεται να "δικαιώνει" καθόλου τις ελληνικές επιδιώξεις [3].
Όμως αυτή η ιδεολογία προσφέρεται αφειδώς και δωρεάν στους ιθαγενείς και είναι πολλοί διατεθειμένοι να την καταναλώσουν με εθνική υπερηφάνεια και μεγάλη χαρά. Σύμφωνα λοιπόν με τις αναλύσεις των εγχώριων think tanks, υποτίθεται πως η Τουρκία είναι "απομονωμένη" στην περιοχή και γι’ αυτό αντιδρά σπασμωδικά αυξάνοντας την ένταση στο Αιγαίο (με τις φρεγάτες και τα υποβρύχιά της) και την Κύπρο (όπου κάνει σεισμογραφικές έρευνες το πλοίο Barbaros). Αφήνοντας στην άκρη τα περί απομόνωσης, η τουρκική ΪαπάντησηΜ υποδεικνύει με μελετημένο τρόπο τις αδυναμίες της ελληνικής ΪεπιχειρηματολογίαςΜ: στο μεν Αιγαίο έχει καθιερώσει τις βόλτες των τουρκικών πολεμικών στα διεθνή του ύδατα -που παρεμπιπτόντως φτάνουν 6 ν.μ. απ' το Σούνιο και όλα τα ελληνικά παράλια- θέλοντας να δείξει εμμέσως πως αυτό το πέλαγος δεν είναι "ελληνική λίμνη". Στη δε Κύπρο επιδιώκει να καταστήσει σαφές πως δεν θα επιτρέψει την συνέχιση της διπλωματικής απομόνωσης και "ομηρίας" του βόρειου τμήματος του νησιού, η οποία έχει κατά κόρον αξιοποιηθεί [4] από τους ε/κ. Σε τελική ανάλυση υπενθυμίζει πως καμιά υποθαλάσσια εξόρυξη φυσικού αερίου (αν υποθέσουμε πως αυτός είναι ο ε/κ στόχος) δεν μπορεί να προχωρήσει μέσα σε συνθήκες απειλής "θερμού επεισοδίου".
Θα περίμενε κανείς όλα τα παραπάνω να συγκροτούν έναν αντί-λογο στην ελληνική εθνική αφήγηση, όμως αυτό δεν συμβαίνει. Κι ένας απ£ τους βασικούς λόγους έχει να κάνει με το γεγονός πως ο ελληνικός ιμπεριαλισμός/εθνικισμός καταγράφει πολλούς κρυφούς και φανερούς φίλους σε όλο το καθεστωτικό πολιτικό φάσμα, όπως συμβαίνει και σε μια σειρά άλλα ζητήματα. Ειδικά η αριστερά-του-κράτους είναι τόσο εθνικά υπεύθυνη, που για χάρη της υπερήφανης ελληνικής εξωτερικής πολιτικής ξεπερνάει κάτι "ζητηματάκια" που υπάρχουν με τους φίλους του ελληνικού κράτους: σχέσεις με δικτάτορες (Αίγυπτος) και συστηματικούς δολοφόνους των παλαιστινίων (Ισραήλ); Ναι γιατί όχι -αν είναι να γίνεται η δουλειά, ας μην το κάνουμε και θέμα. Άλλωστε δεν έχουν αυτοί το πρόβλημα. Εμείς το έχουμε, που ξεχάσαμε ή δεν μάθαμε ποτέ ότι η σοσιαλδημοκρατία έχει χρεωκοπήσει και ενοχοποιηθεί πολιτικά σαν στυλοβάτης των εθνικών συμφερόντων παντού, εδώ και ακριβώς έναν αιώνα. Από το 1914, με αιτία τότε έναν παγκόσμιο πόλεμο...

Σημειώσεις

1. Είναι άλλωστε γνωστό πως ο καπιταλιστικός οικονομικός δυναμισμός ποτέ στην ιστορία του ελληνικού ιμπεριαλισμού δεν αποτελούσε την κεντρικότερη αιχμή του. Αντίθετα τέτοια ήταν η διαπραγμάτευση της γεωπολιτικής του θέσης, η αξιοποίηση των «θερμών» συγκυριών στην περιοχή αλλά και διεθνώς, όπως επίσης και το γεγονός πως κατά το παρελθόν επέλεξε αρκετές φορές τις «σωστές» διακρατικές συμμαχίες στους παγκόσμιους πολέμους.
[ επιστροφή ]

2. Με τον -ελληνικής εφεύρεσης- όρο “γκρίζες ζώνες” (που υποτίθεται όμως ότι αποδίδει την σχετική τουρκική επιχειρηματολογία) εννοούνται οι θαλάσσιες περιοχές κυρίως του ανατολικού Αιγαίου, όπου βρίσκονται βραχονησίδες αμφισβητούμενης κυριότητας, οι οποίες δεν έχουν καταγραφεί συγκεκριμένα και ονομαστικά στις διεθνείς συνθήκες που διέπουν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Οι έλληνες φυσικά υποστηρίζουν πως ήταν και είναι ελληνικές από πάντα.
[ επιστροφή ]

3. Περισσότερα για το όλο θέμα: Sarajevo 41, Ιούνης 2010, ζώνες αποκλειστικής εκμετάλλευσης: ο καπιταλισμός σε μεγάλο βάθος· Sarajevo 48, Φλεβάρης 2011, μπορεί η θάλασσα να βάλει φωτιά; και η μεγάλη ελλάδα 3.1· Sarajevo 49, Μάρτης 2011, νησιά με φίδια.
[ επιστροφή ]

4. Στο προηγούμενο κείμενο γράφουμε για την ξεκάθαρη παραβίαση των ιδρυτικών συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου, που επέτρεψαν στο νοτιοκυπριακό κράτος να ενταχθεί στην ε.ε. χωρίς προηγουμένως να έχει υπάρξει λύση του Κυπριακού. Πάνω σε παρόμοιο μοτίβο συνεχίζουν τώρα οι ε/κ, αφού ανακήρυξαν ΑΟΖ και κάνουν γεωτρήσεις, ενώ κρατάνε το ζήτημα ανοιχτό με ξεκάθαρα δική τους υπαιτιότητα. Γι’ αυτό και ο Νταβούτογλου στην πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα απαίτησε «ίσα δικαιώματα για τους τ/κ στην εκμετάλλευση του φυσικού αερίου». Αλλιώς δεν έχει φυσικό αέριο...
[ επιστροφή ]