Είναι αργά ακόμη και για δάκρυα.

Οι χρονιές ακμής του περίφημου «φοιτητικού κινήματος» δεν είναι δα και τόσο μακρινές. Κάμποσοι από τους σημερινούς φοιτητές στην τριτοβάθμια, είχαν ήδη εισαχθεί στις σχολές τους το 2006 - 2007 και μετείχαν στην χαρακτηριζόμενη από πολλούς (κυρίως όμως από αυτούς που έκαναν κουμάντο) ως την μεγαλύτερη φοιτητική κινητοποίηση στη διάρκεια της μεταπολίτευσης. Θα πρέπει επίσης να θυμίσουμε ότι πως εκείνη η ταραγμένη περίοδος θεωρήθηκε ότι έληξε νικηφόρα για τους φοιτητές. Το τότε αντιπολιτευόμενο πασοκ με τριπλά της τελευταίας στιγμής άλλαξε ρότα, και το άρθρο 16 του Συντάγματος δεν αναθεωρήθηκε. Θρίαμβος λοιπόν: ο δημόσιος δωρεάν χαρακτήρας των ΑΕΙ - ΤΕΙ σώθηκε.
Όμως το 2007, η ήδη τότε τρέχουσα κρίση και οι ευρείες συνέπειές της, δεν είχαν γίνει αντιληπτές από το φοιτητικό πόπολο και (πιθανότατα) από τους σε κείνη την περίσταση ηγέτες του. Η ιεράρχηση των μετά το λύκειο εκπαιδευομένων σε ΑΕΙ - ΤΕΙ - ΚΕΣ κτλ, έμοιαζε να 'χει ακόμη νόημα στις πραγματικές σχέσεις εργασίας. Και ο αγώνας για την διατήρηση των προνομίων των φοιτητών, κυρίως των ΑΕΙ, παρέμενε δημοφιλής.
Άγνωστη τότε η έκταση της κρίσης. Αλλά σίγουρα γνωστή ή τουλάχιστον όχι «κρυφή» η κατάσταση του εκπαιδευτικού συστήματος. Η καρδιά του συστήματος αυτού, όχι το 2007 αλλά χρόνια πριν, χτύπαγε στον ρυθμό της ιδιωτικοποίησης. Το θεμέλιο εισαγωγής στην τριτοβάθμια παρέμενε το ιδιωτικό φροντιστήριο. Και ύστερα, ενόψει της αγοράς εργασίας, το βιογραφικό  συμπληρωνόταν με μια σειρά «ιδιωτικές» πινελιές που αποκτούσαν όλο και μεγαλύτερη βαρύνουσα σημασία (ξένες γλώσσες, ADCL, μεταπτυχιακά, σεμινάρια εξειδικευμένα προγράμματα χειρισμού στο p/c κτλ). Το πτυχίο παρέμενε αμήχανο στο βιογραφικό και υποκρινόταν τη βάση της μόρφωσης. Κατά τα άλλα τα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ αδιαφορούσαν όλο και περισσότερο για τους προπτυχιακούς φοιτητές τους, εξασφαλίζοντας χρηματοδότηση για τους κρίσιμους τομείς τους (την έρευνα) από ιδιωτικές εταιρείες και βεβαίως από το στρατοαστυνομικό σύμπλεγμα, για λογαριασμό των οποίων λειτουργούσε (εκτελούσε κατά παραγγελία έρευνες) ένα θολό, πλην όμως μεγάλο και πλέον σημαντικό κομμάτι τους.  (δες .)
Αυτό το σύστημα ονομάστηκε δημόσιο δωρεάν αγαθό. Καθηγητές και φοιτητές στοιχισμένοι στο ίδιο μπλοκ, πάλεψαν για την διατήρησή του, σηκώνοντας κόκκινα λάβαρα, (και στο τέλος μάλιστα θεώρησαν ότι νίκησαν). Γιατί; Η εξήγηση είναι πολύ πιο ταπεινή από τα επίσημα προτάγματα. Ανεξάρτητα από το πώς γινόταν αντιληπτό το κίνημα αυτό από τον καθένα που μετείχε σε αυτό, επρόκειτο για αγώνα  διατήρησης των υψηλών μετοχών των ΑΕΙ ως σύνολο αλλά και της κάθε σχολής ξεχωριστά. Η πρωτοπορία των καθηγητών στους αγώνες αυτούς, είναι επιβεβαιωτική του παραπάνω ισχυρισμού.
Με ακλόνητο το άρθρο 16, ο ίδιος ο πρωθυπουργός της χώρα  στα τέλη του Σεπτέμβρη, ανακοίνωσε το πώς ονειρεύεται και το πώς σκοπεύει να μεθοδεύσει το νέο εκπαιδευτικό σύστημα και ειδικότερα το νέο πανεπιστήμιο. Δύο κύκλοι σπουδών, αξιολόγηση και αντίστοιχη χρηματοδότηση σχολών και τμημάτων, περιορισμό του αριθμού τμημάτων και σχολών, ελευθερία πρόσληψης καθηγητών  διεθνούς φήμης ώστε να ανεβαίνει το status των σχολών, managers που κάνουνε κουμάντο σε πλήρως αυτοδιοικούμενες σχολές, επαναπροσδιορισμός του φοιτητικού συνδικαλισμού, επανεξέταση του ασύλου κ.α. Μη βιαστείτε! Η ανακοίνωση από την υλοποίηση του «νέου πανεπιστημίου» θα μεσολαβηθεί από μια σειρά συμφερόντων (εταιρείες, καθηγητές, κόμματα, φοιτητικές παρατάξεις κτλ), ώσπου να έχουμε μια τελική μορφή.
Αλλά δεν πρόκειται ακριβώς για λαίλαπα νέων μέτρων. Τι ακριβώς είναι καινούργιο; Η ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης; Το ότι θα κλείσουν διάφορα τμήματα στα οποία έτσι και αλλιώς δεν πάταγαν (ούτε καν εγγράφονταν) οι φοιτητές; Το δίπτυχο της αξιολόγησης - χρηματοδότησης που έτσι και αλλιώς συνέβαινε με βάση τα κριτήρια των εταιρειών και του στρατοαστυνομικού συμπλέγματος; Ο παράγοντας τη φήμης των σχολών; -δηλαδή πώς αλλιώς διαμορφώνονταν οι βάσεις των σχολών;-. Αυτά που σήμερα ανακοινώνονται έχουν χρόνια τώρα δρομολογηθεί με τη συναίνεση και τη συμμετοχή των από κάτω, των φοιτητών και των οικογενειών τους.
Η δια στόματος πρωθυπουργού βέβαια ανακοίνωση του «νέου πανεπιστημίου»  σημαίνει τουλάχιστον επισημοποίηση και επιτάχυνση προς αυτή την κατεύθυνση, θα ήταν λάθος να αρνηθούμε κάτι τέτοιο. Ωστόσο αν ονομάσουμε το Σεπτέμβρη του 2010 ως σημείο καμπής, θα πρέπει να εξετάσουμε τι έχει απομείνει σήμερα στο επονομαζόμενο «φοιτητικό κίνημα» για να αντιδράσει.
Θα θέλαμε να πούμε «ελάχιστα πράγματα έχουνε μείνει.» αλλά δεν μπορούμε καν να φανταστούμε αυτά τα ελάχιστα. Το κίνημα αυτό, παρά τις ρητορείες του, δεν ενδιαφέρθηκε να χτυπήσει την ιδιωτικοποίηση που ήδη έτρεχε στις σχολές. Ευνόησε  την αξιολόγηση των σχολών, όχι μόνο απαιτώντας ιεραρχίσεις έναντι των ιδιωτικών projects, κάνοντας (πιο παλιά) πρώτης προτεραιότητας θέμα την μη ανωτατοποίηση των ΤΕΙ. Προέβαλλε έστω έμμεσα, την αξιοκρατία του φίλτρου των πανελληνίων (απαιτώντας προβάδισμα σε όσους έχουν εισαχθεί σε ΑΕΙ - ΤΕΙ) ξεχνώντας την ταξική φύση του φίλτρου αυτού γενικώς, ξεχνώντας και ειδικότερα την ιδιωτική του βάση, τα φροντιστήρια. Και παρακάλεσε για εγγυημένα εργασιακά δικαιώματα. Ζήτησε εν ολίγοις από το κράτος προστατευτικά προνόμια για τους φοιτητές ΑΕΙ και ΤΕΙ, ενόψει αγοράς εργασίας. Λες και το παράδειγμα του κράτους ισχύει σήμερα ως κράτος προσόδου.
Αλλά αλίμονο, βρισκόμαστε ήδη στο 2010. Το κράτος προσόδου, στην μορφή που είχε στα 80΄s, μας έχει αποχαιρετήσει. Και όποιοι ξεμείνανε με προνόμια προστασίας (από τους φορτηγατζήδες έως τους δικηγόρους) με ή χωρίς αντιδράσεις τα παρακολουθούν να ακυρώνονται. Γιατί λοιπόν να γλιτώσουν οι φοιτητές, γιατί να τα καταφέρουν;
Το χειρότερο βέβαια δεν είναι ότι οι μικροαστικές αντιδράσεις του παρελθόντος φαίνονται πια εμφατικά ως ατελέσφορες. Το χειρότερο είναι ότι στον ορίζοντα δεν διακρίνονται άλλες αντιδράσεις.