Welcome to Hell(as)

Είναι λοιπόν η Μόρια το «χειρότερο στρατόπεδο προσφύγων στον κόσμο»; Έχουν συμβεί όντως εικοσι-ένας βιασμοί γυναικών και ανήλικων κοριτσιών εκεί μέσα τους τελευταίους πέντε μήνες; Αποτελούν οι απόπειρες αυτοκτονιών και αυτοτραυματισμών (έως και μικρών παιδιών) μια καθημερινότητα; Είναι όντως τόσο διαδεδομένες οι ψυχικές διαταραχές; Έτσι υποστηρίζουν μια σειρά διεθνών media πρώτης γραμμής και μερικές από τις πιο διάσημες ΜΚΟ. Η κυβέρνηση των σοσιαλ/ψεκασμένων πάντως θεωρεί αυτές τις ειδήσεις ή/και μαρτυρίες αναξιόπιστες και τις εντάσσει σε μια εκστρατεία σπίλωσης του «ανθρωπιστικού» της έργου. Άλλωστε ο ίδιος ο πρωθυπουργός έχει το θράσος να περηφανεύεται ακόμα δημοσίως, όταν βρίσκεται εκτός συνόρων, ότι η κυβέρνησή του κατάφερε να γίνει μέρος της λύσης στην Ευρώπη. Δεν θα περιμέναμε φυσικά κάτι διαφορετικό: πρόκειται για τους ίδιους τύπους που εσχάτως υποστηρίζουν ότι μας «απελευθέρωσαν» επιτέλους από τα μνημόνια.

Ας επιστρέψουμε όμως στο θέμα μας. Η κατάσταση στο κολαστήριο της Μόριας -αλλά πέρα απ’ αυτή και στα υπόλοιπα hot-spots και κέντρα «φιλοξενίας» ανά την επικράτεια- είναι γνωστή και καταγεγραμμένη εδώ και δυόμιση, τουλάχιστον, χρόνια. Δηλαδή μετά την εφαρμογή της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας και την σταδιακή επαναφορά του δόγματος της αποτροπής των μεταναστ(ρι)ών. Δεν θα έπρεπε λοιπόν να υπάρχει καμιά έκπληξη -μόνο οργή- για τα δημοσιεύματα των τελευταίων δύο μηνών. Έχουμε όμως την αίσθηση ότι δεν υπάρχει ούτε έκπληξη ούτε οργή - μόνο μια γενικευμένη, παγερή αδιαφορία συνολικά για τις ζωές των Άλλων και τα βασανιστήρια που υφίστανται. Κι αυτό δεν προμηνύει τίποτα καλό για κανέναν και καμία μας.

Welcome to…

Η τυπική λειτουργία των hot-spots στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου σχεδιάστηκε από κάποιους τεχνοκράτες της Κομισιόν, έτσι ώστε να φέρνουν -υποτίθεται- σε πέρας το αρχικό screening και τη διαλογή μεταξύ προσφύγων και μεταναστών. Θα ήταν ένα ιδιότυπο «τελωνείο παρανόμως εισερχόντων ατόμων», το οποίο θα αποτελούσε ένα επιπλέον εργαλείο ελέγχου των εξωτερικών ευρωπαϊκών συνόρων και διαχείρισης των «αυξημένων μεταναστευτικών ροών». Ξέρουμε φυσικά ότι αυτή η σύνθεση της ευρωπαϊκής τεχνοκρατικής μεθοδολογίας με την ελληνική αντιμεταναστευτική πρακτική, θα μπορούσε να παράξει μόνο τέρατα. Κι έτσι συνέβη.

Πρακτικά τα hot-spots και τα κέντρα φιλοξενίας -εν συντομία: στρατόπεδα- συμπυκνώνουν όλες τις νευραλγικές λειτουργίες του ανανεωμένου δόγματος της αποτροπής: τη γεωγραφική απομόνωση -όπως αυτή διευθετείται κατά τόπους, την καταγραφή/επεξεργασία/κωλυσιεργία των αιτήσεων ασύλου, τον κατά περίπτωση εγκλεισμό σε επιτηρούμενους τομείς των στρατοπέδων και βεβαίως την πλήρη βιοπολιτική αποστείρωση των νεοεισερχόμενων μεταναστ(ρι)ών από τις πιο απλές καθημερινές τους ανάγκες. Πρακτικά τα στρατόπεδα έχουν επιτύχει κάτι, το όποιο μοιάζει αντιφατικό εκ πρώτης όψης: ενώ η επιβολή του νόμου έχει παγώσει (ή στη χειρότερη περίπτωση, έχει επιβραδύνει αποφασιστικά) την ελευθερία κινήσεων των μεταναστών, στο εσωτερικό τους έχουν αναπτυχθεί οι δομές, τα κυκλώματα, οι σχέσεις βίας, εν τέλει η βεβαιότητα, ότι τα πάντα μπορούν να συμβούν -σαν να βρίσκεται κανείς σε μια πόλη υπό πολιορκία.

Είναι μια τυπική περίπτωση κατάστασης εξαίρεσης. Τι σημαίνει πρακτικά; Αυτά που αναφέρουν τα διεθνή media και οι ΜΚΟ, καθώς και πολλά ακόμα. Ας τα αναφέρουμε ξανά εδώ, μπας και διεγείρουν την στοιχειώδη ενσυναίσθηση των περιστάσεων: σημαίνει να περιμένεις καθημερινά δέκα και δώδεκα ώρες στην ουρά για να φας και να κουβαλήσεις τις μερίδες στην σκηνή σου για τους/τις υπόλοιπους/ες -όταν φτάνουν για όλους/ες· αν είσαι γυναίκα, να φοβάσαι να πας στην τουαλέτα (τη μία ανά εβδομήντα άτομα...) γιατί έχει σπασμένες κλειδαριές και πόρτες, ενώ σε τρομοκρατούν μέχρι και τα βλέμματα που συναντάς έως να φτάσεις εκεί· σημαίνει να χαλάς τα λιγοστά λεφτά σου στις σερβιέτες, γιατί θεωρούνται μάλλον «είδος πολυτελείας» και δε διατίθενται από τις διοικήσεις των στρατοπέδων· να περιμένεις ένα και δύο μήνες για να δεις γιατρό, ακόμα κι αν αργοπεθαίνεις, εσύ ή το παιδί σου, σωματικά ή/και ψυχικά· να έχεις την προσοχή σου μονίμως σε υπερδιέγερση για αντίπαλες ομάδες του «εμφυλίου» της χώρας καταγωγής σου, τις οποίες η διοίκηση φρόντισε να τοποθετήσει στον ίδιο υπερμπουκωμένο χώρο...

Αυτή είναι εν συντομία, η κανονικότητα της βαρβαρότητας. Όχι, λοιπόν: η Μόρια δεν χωράει μόνο 3.000 μετανάστες, όπως λέγεται· χωράει οκτώ κι εννιά χιλιάδες, με τις συνθήκες που περιγράψαμε. Αυτό δεν συμβαίνει στην πραγματικότητα εδώ και τόσο καιρό; Γιατί να μην λέγεται ανοιχτά, να μη δημιουργεί αρνητικά πρωτοσέλιδα; Ο Σαλβίνι στην γειτονική Ιταλία είναι άραγε πιο καπάτσος που τα διατυμπανίζει ανοιχτά όλα; Αποτροπή, λοιπόν!

…Hell (as)

Τα έχει καταφέρει καλά εδώ η κυβέρνηση των σοσιαλ/ψεκασμένων. Πέτυχε να διευρύνει τις προσόδους (των ευρωπαϊκών κονδυλίων και της αρπαγής των χρημάτων των μεταναστ(ρι)ών) για ένα ικανό χρονικό διάστημα σε συνθήκες κρίσης, έστω κι αν πλέον έχουν περιοριστεί. Κατέστησε το υπ. άμυνας και τον στρατό βασικό κόμβο της διαχείρισης του ζητήματος -και των σχετικών ροών χρηματοδότησης [1]. Έκανε δημόσιες σχέσεις στο εξωτερικό σε μια συγκυρία σχετικής απομόνωσης των «εθνικών συμφερόντων». Τα κατάφερε καλά επίσης, γιατί αποτύχαμε να συγκροτήσουμε έναν αντίπαλο της προκοπής.

Κι αυτά τα επιτεύγματα έχουν αναγνωριστεί από όλο σχεδόν το φάσμα των καθεστωτικών πολιτικών δυνάμεων. Γιατί αν υπάρχει ένα θέμα, μέσα από την παλέτα διαχείρισης της κρίσης, όπου το πολιτικό σκηνικό ομονοεί ντροπαλά, αυτό είναι το (αντι)μεταναστευτικό. Και μην σας μπερδεύει ο παρών αντιπολιτευτικός τόνος της ΝΔ κι οι επισκέψεις του νεοφιλελεύθερου Κυριάκου στα στρατόπεδα. Εκλογές έρχονται όπου να ‘ναι και ο νέος δικομματισμός πρέπει να στήσει τις πολώσεις του, ακόμα και τεχνητά. Άλλωστε μια επόμενη κυβέρνηση θα έχει όλο το περιθώριο να χτίσει ένα θετικό προφίλ, αμβλύνοντας ορισμένες από τις αντιμεταναστευτικές «ακρότητες» των σοσιαλ/ψεκασμένων.

Είπαμε, τα έχουν καταφέρει. Τόσο καλά, ώστε η πλήρης εφαρμογή της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας από μια επόμενη κυβέρνηση (π.χ. η επιτάχυνση των απελάσεων, όσων απορρίπτεται η αίτηση ασύλου) να φαντάζει σχεδόν κι αυτή «ανθρωπιστική» -και πάντως λιγότερο ανερμάτιστη. Ή το παλιό καλό μέτρο της διοικητικής κράτησης: θα μπορούσε κι αυτό να συμβάλλει πιο εντατικά στην αποσυμφόρηση των στρατοπέδων και την απαλλαγή τους από τα «εγκληματικά στοιχεία». Δυνατότητες υπάρχουν, διάθεση σίγουρα υπάρχει και φυσικά ποτέ δεν λείπουν εκείνες οι κοινωνικές συμμαχίες, που θα επικροτήσουν με την ψυχή τους την επιστροφή του νόμου και της τάξης με τις τυμπανοκρουσίες που τους πρέπουν: άραγε, δεν είναι αυτό ένα ασφαλές συμπέρασμα της πρόσφατης δολοφονίας του Ζακ Κ.; Αν συμβαίνουν λοιπόν αυτά απέναντι σε ντόπιους, τι θα περίμενε κανείς για τους Άλλους; 
Σε κάθε περίπτωση, μια μικρή έστω εικόνα να έχει κανείς από το κοινωνικό «κλίμα» στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, βγάζει συμπεράσματα. Η καθημερινότητα χαρακτηρίζεται από (άτυπα ή όχι) διαχωρισμένους δημόσιους χώρους μεταξύ ντόπιων και μεταναστ(ρι)ών - από τις πλατείες μέχρι και τις παραλίες. Με τέτοια προεργασία το μέσο κοινωνικό θυμικό, ταϊσμένο κατάλληλα από τις διάχυτες ρατσιστικές πεποιθήσεις και με τη βοήθεια φημών, μπορεί «να πάρει τον νόμο στα χέρια του» -κι αυτό έχει φανεί ξανά και ξανά τα δύο τελευταία χρόνια. Όμως ακόμα και χωρίς «αυτοδικίες», είναι σε θέση να κάνει ασφυκτική την καθημερινότητα των μεταναστών γύρω από τα στρατόπεδα. Αποτροπή κι εδώ, μέσω του πάντα χρήσιμου ρατσισμού.
Εδώ βρισκόμαστε λοιπόν. Τρία χρόνια μετά το «σύντομο καλοκαίρι του ανθρωπισμού» -που αναπαύεται πλέον εν ειρήνη. Με τη ζωή των μεταναστών και των μεταναστριών ν’ αξίζει λιγότερο από ποτέ -κι αυτό να είναι ορατό από παντού. Με τους υπόλοιπους/ες της πολυεθνικής εργατικής τάξης σε μεγάλη αδυναμία να καταστρώσουμε ένα μέτωπο που ν’ αξίζει τ’ όνομά του. Με τίποτα καλό να μην προμηνύεται -κι από πουθενά.

Προς το παρόν, αυτό είναι ο πόλεμος στα δικά μας γεωγραφικά μήκη και πλάτη: η ατομική και συλλογική αδυναμία να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων, στο μέγεθος των ιστορικών προκλήσεων, οι οποίες παρελαύνουν δίπλα μας, εδώ και δέκα γεμάτα χρόνια διαχείρισης της καπιταλιστικής κρίσης στην Ελλάδα. Αυτή την αδυναμία την πληρώνουμε ήδη τοις μετρητοίς κι ας παριστάνουν διάφοροι τους στρατηλάτες του τίποτα. Κι όσο ξοδεύουμε τη ζωή μας φτηνά, οι αφέντες θα είναι όλο και λιγότερο «γενναιόδωροι». Κι έχουμε μόνο μια ζωή, η οποία δεν μπορεί να είναι ούτε φτηνή ούτε δανεική. Δε χρειάζεται να γεμίσουν οι πόλεις μας με στρατούς για να το συνειδητοποιήσουμε. Φτάνουν και περισσεύουν αυτά που υπάρχουν γύρω μας. Φτάνουν οι μετανάστες κι οι μετανάστριες...

Σημειώσεις

1. Τον τελευταίο μήνα διάφορα υψηλόβαθμα στελέχη του συμπλέγματος της ασφάλειας (στρατηγός Κωσταράκος – πρόεδρος στρατιωτικής επιτροπής της Ε.Ε. και αντιστράτηγος ε.α. Ηλιόπουλος – πρώην διευθυντής της Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης Προσφύγων) καρφώνουν την κυβέρνηση των σοσιαλ/ψεκασμένων για τη διαχείριση των ευρωπαϊκών κονδυλίων για τους μετανάστες. Προφανώς τα κίνητρά τους είναι αντιπολιτευτικά και συμπλέουν με τη γραμμή που έχει υιοθετήσει εσχάτως η ΝΔ, μιας και οι εκλογές πλησιάζουν. «Αχάριστο» αποδεικνύεται λοιπόν το προσωπικό του συμπλέγματος της ασφάλειας απέναντι στην κυβέρνηση, παρότι ο κλάδος αυτός συγκέντρωσε μεγάλο μέρος των ευρ. κονδυλίων.
Έχουμε αναδείξει στο παρελθόν την ελληνική «μεθοδολογία», αλλά ας την συμπληρώσουμε με τα πιο πρόσφατα στοιχεία: σύμφωνα με ανακοίνωση της Κομισιόν (10/2018) το ελληνικό κράτος έχει λάβει 1,041 δισ. ευρώ από το 2015, μέσω των ευρ. ταμείων. Απ’ αυτά, 561 εκ. αφορούν χρηματοδότηση των προγραμμάτων που υποβάλλει η κυβέρνηση στα τακτικά ταμεία και 480 εκ. είναι έκτακτη χρηματοδότηση «επείγουσων αναγκών». Σχεδόν μισά-μισά δηλαδή! Γιατί προτιμάται η δεύτερη μορφή χρηματοδότησης; Φυσικά επειδή ευννοεί τις υπερκοστολογήσεις υπηρεσιών οποιουδήποτε είδους και συνακόλουθα τις απευθείας αναθέσεις έργων. Καλή μπίζνα η «προσφυγική κρίση» -εκεί στον συριζα τα παίρνουν γρήγορα τα γράμματα, εκεί που θέλουν...
[ επιστροφή ]