Αστυνομικές τρίαινες στο βρετανικό νησί

Έχουν περάσει κοντά εφτά μήνες από την εξέγερση του Αυγούστου στις αγγλικές πόλεις, με επίκεντρο το Λονδίνο. Από τότε το θέμα έχει σχεδόν ξεχαστεί ή καλύτερα έχει αντικατασταθεί από ένα άλλο: την «ασφάλεια» των Ολυμπιακών Αγώνων του προσεχούς καλοκαιριού. Κάτι ξέρουμε κι εδώ από τη σχετική φιλολογία. Κάπως έτσι όμως περνάει σε δεύτερο πλάνο η εντατική αντι-εξεγερτική εκστρατεία του αγγλικού κράτους που συνεχίζεται ακόμα. Παρακάτω λοιπόν θ’ αναφερθούμε συγκεκριμένα στην αστυνομική πλευρά αυτής της αντι-εξέγερσης, πιάνοντας όμως το νήμα αρκετά πριν τον Αύγουστο του 2011. Το κρίνουμε σκόπιμο αυτό, γιατί τα εξεγερτικά γεγονότα τα ίδια, δεν προσφέρουν μια ερμηνεία για το πως ξέσπασαν. Για να καταλάβει κανείς μερικά πράγματα, είναι απαραίτητο να ξεκινήσει από πολύ νωρίτερα. 

επιχείρηση Trident: η στρατιωτικοποίηση της αστυνόμευσης

ο μακρινό 1998 λοιπόν ξεκίνησε η αστυνομική επιχείρηση Trident. Πρώτα πεδία εφαρμογής της ήταν οι περιοχές Lambeth και Brent του Λονδίνου και διακηρυγμένος στόχος της ήταν η αναχαίτιση της εγκληματικότητας των ένοπλων συμμοριών «μαύρων», δηλαδή μεταναστών δεύτερης, τρίτης και τέταρτης γενιάς από τις πρώην βρετανικές αποικίες της Καραϊβικής. Γι’ αυτό το σκοπό εξαρχής είχε τη στενή συνεργασία «ηγετών» της μαύρης κοινότητας, συνεχίζοντας μια παράδοση σχεδόν δύο δεκαετιών που αφορούσε τη θεσμισμένη σχέση επιφανών μελών των μαύρων (και όχι μόνο) κοινοτήτων με την αστυνομία. Έτσι συγκροτήθηκαν ολόκληρες μονάδες πληροφοριών, ακριβώς για να αξιοποιούν όσα τους «έδιναν» οι ρουφιάνοι τους. Όπως επίσης θα φανταζόταν κανείς οι μπάτσοι που στελέχωσαν τις ομάδες κρούσης της Trident, δεν ήταν απ’ αυτούς που βλέπουν οι τουρίστες γύρω από το Big Ben. Ήταν (και είναι) οπλισμένοι μέχρι τα δόντια, κάτι ανάμεσα σε οπκε και εκαμ με τα δικά μας δεδομένα. Αυτοί οι τύποι λοιπόν άρχισαν να κυκλοφορούν με τα βανάκια και τ’ ασφαλίτικά τους στους δρόμους των γειτονιών του Λονδίνου (γιατί εν τω μεταξύ η επιχείρηση επεκτάθηκε σε όλη την πόλη) ψάχνοντας για «ένοπλους μαύρους».
Πώς ξεχωρίζει όμως ο ένοπλος μαύρος από τον άοπλο; Μόνο αν τον ψάξεις και του βρεις όπλο, μαχαίρι ή κάτι παρόμοιο. Κάπως έτσι οι special forces της αστυνομίας έκαναν ελέγχους στο σωρό, με μοναδικό κριτήριο το χρώμα του δέρματος. Είναι σίγουρο πως δεν έκαναν πολλούς νέους φίλους από τις μαύρες κοινότητες μ’ αυτόν τον τρόπο, αλλά μπροστά στην αστυνομική αποτελεσματικότητα όλα τ’ άλλα ωχριούν. Στους σωματικούς ελέγχους όμως αξίζει να σταθούμε λίγο. Μετά από μια αναβάθμιση των εξουσιών της αστυνομίας στα μέσα της δεκαετίας του ‘90, οι επιχειρήσεις ''stop and search'' έχουν γίνει ρουτίνα και επιτρέπουν στους μπάτσους να σταματούν και να ψάχνουν οποιονδήποτε χωρίς απαραίτητα να τους έχει προκαλέσει υποψίες. Αν θα ήθελε να βρει κανείς μια αναλογία με εδώ, είναι σίγουρα οι έλεγχοι των μεταναστών για «χαρτιά»: όποιος φαίνεται για «ξένος» ελέγχεται. Το ότι αυτή η μέθοδος έχει ταυτόχρονα ρατσιστικό και ταξικό υπόβαθρο, είναι σχεδόν αυτονόητο και δεν θα επιμείνουμε. Έχουν σημασία όμως κάποια σχετικά στατιστικά στοιχεία: σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα, οι μαύροι στην Αγγλία και την Ουαλία έχουν 30 (!) φορές περισσότερες πιθανότητες να ελεγχθούν από τους λευκούς. Ταυτόχρονα έγινε γνωστό πως από τις δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεις ''stop and search'', λιγότερο από το 0,5% καταλήγει σε συλλήψεις!! Αυτό το στοιχείο και μόνο δείχνει καλά περί τίνος πρόκειται: βασικός στόχος αυτών των επιχειρήσεων είναι η επιβολή και η επίδειξη τσαμπουκά εκ μέρους των μπάτσων. Κατά τ’ άλλα όσοι έχουν λόγους ν’ αποφεύγουν τους ελέγχους, απλά προσέχουν περισσότερο.
Δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολο να καταλάβει κανείς το «εγκληματικό υποκείμενο» που στοχεύουν οι μπάτσοι της Trident. Όχι τίποτα φτασμένους μαφιόζους και νονούς του οργανωμένου εγκλήματος, αλλά συμμορίες εμπορίας ναρκωτικών στη λιανική ή συμμορίες που κάνουν φέρμες και μπούκες στις καλές γειτονιές του Λονδίνου. Επίσης πρόκειται για ανθρώπους πολύ χαμηλά στην ιεραρχία του εγκλήματος: οι πιο φημισμένοι απ’ αυτούς δε φτάνουν το 35ο έτος της ηλικίας τους. Τόσο αναλώσιμοι είναι. Κατά τ’ άλλα είναι προφανές πως στοχεύουν σε όλους εκείνους που επιβιώνουν στο περιθώριο της «λευκής» οικονομίας, χωρίς απαραίτητα να περνάνε και στη «μαύρη» της πλευρά: λίγο shop-lifting και μικροκλοπές, πολύ εφευρετικότητα και αυτοαξιοποίηση. Δηλαδή όλοι εκείνοι οι τρόποι που έχει ένα τμήμα του πολυεθνικού προλεταριάτου στη Βρετανία για να τη βγάζει με το κεφάλι ψηλά, διατηρώντας τα στοιχεία της υπερηφάνειάς του. Και πάνω απ’ όλα αυτός είναι ο στόχος της επιχείρησης Trident: οι σχέσεις και οι τρόποι που το μαύρο προλεταριάτο των βρετανικών πόλεων μαστορεύει την αυτοσυγκρότησή του.
Ξανά πίσω στους μπάτσους όμως. Κάποια στιγμή το 2010 στην επιχείρηση υπάγονταν γύρω στα 450 άτομα διαφόρων ειδικοτήτων σε όλο το Λονδίνο. Επίσης το «πετυχημένο» παράδειγμά του ακολουθήθηκε από τις αστυνομίες των Μάντσεστερ, Μπρίστολ, Λίβερπουλ και Μπέρμιγχαμ. Πολύς κόσμος στις special forces. Πολύς κόσμος, υψηλή παραγωγικότητα: όσοι πέθαναν κάτω από διάφορες συνθήκες στα χέρια της αστυνομίας, συνολικά έφτασαν τους τριακόσιους-τριάντα-τρεις (333) τα τελευταία δεκατρία χρόνια!! Σίγουρα οι επιχειρήσεις τύπου Trident ανά την Αγγλία, θα έβαλαν το χεράκι τους. Άλλωστε ένα από τα τελευταία θύματά της επιχείρησης έγινε παγκοσμίως διάσημο: τον έλεγαν Mark Duggan και τον είχαν σταματήσει στο Τότεναμ γιατί θεώρησαν ότι οπλοφορεί. Και τον δολοφόνησαν εν ψυχρώ γιατί, λέει, φοβήθηκαν ότι πάει να βγάλει όπλο. Ήταν η αφορμή για να ξεσπάσει η εξέγερση του περασμένου Αυγούστου. Κατά διαβολική σύμπτωση την ίδια περίοδο που θα αποφασιζόταν αν η επιχείρηση Trident θα υποστεί (κι αυτή) περικοπές από τον γενικό αστυνομικό προϋπολογισμό. Υποστηρίζουν διάφοροι «καλοί» δημοσιογράφοι στην Αγγλία πως τα ''stop and search'' ήταν ένας από τους βασικούς λόγους για την οργή των εξεγερμένων. Κι έτσι η μητροπολιτική αστυνομία του Λονδίνου υποσχέθηκε να επανεξετάσει αυτή τη τακτική, υπό το βάρος των γεγονότων.

1. ο νέος αρχιμπάτσος είναι διανοούμενος
Στο τεύχος 16 (9-10/2011) είχαμε αναφέρει πως η λονδρέζικη αστυνομία ήταν ακέφαλη τις μέρες της εξέγερσης, λόγω εμπλοκής του προηγούμενου αρχηγού στο σκάνδαλο των υποκλοπών του ομίλου Μέρντοχ. Κάποιες αγγλικές εφημερίδες τότε φιλοξενούσαν τον αμερικάνο «πάπα» της μηδενικής ανοχής William J. Bratton, κάποτε διοικητή της αστυνομίας της Νέας Υόρκης, ο οποίος και είχε αυτοπροταθεί για το πόστο. Μπορεί το θέμα να μην προχώρησε, αλλά ο νέος αρχηγός Bernard Hogan-Howe (που διορίστηκε στις αρχές Σεπτέμβρη του 2011) δεν πάει πίσω. Αρκεί ν’ αναφέρουμε πως επί των ημερών του στην αρχηγία της αστυνομίας του Merseyside (Λίβερπουλ), οι επιχειρήσεις ''stop and search'' εκτοξεύτηκαν από 1.389 σε 23.138, μέσα σε μια πενταετία (2004-2009)!! Ήδη από τότε είχε εισαγάγει το δόγμα που τον έκανε πλέον διάσημο: total policing, το ονοματάκι του, που μεταφράζεται ως ολοκληρωμένη (ή ολοκληρωτική, διαλέγετε και παίρνετε) αστυνόμευση. Με τα λόγια του ίδιου του Bernard Hogan-Howe τότε: «η ολοκληρωμένη αστυνόμευση έχει να κάνει με ολοκληρωτικό πόλεμο στους υπόπτους και ολοκληρωμένη φροντίδα των θυμάτων».
Αυτό το αστυνομικό δόγμα ο νέος αρχηγός έχει αναλάβει από τα τέλη της περασμένης χρονιάς, να το επικοινωνήσει παντού στο Λονδίνο, δίνοντας διαλέξεις και απαντώντας στις (πολλές φορές «ενοχλητικές») ερωτήσεις του κοινού του. Πρόκειται φυσικά για μια ξαναζεσταμένη εκδοχή της μηδενικής ανοχής, έτσι όπως την έχει «φιλοσοφήσει» και προσαρμόσει στα βρετανικά δεδομένα ο Bernard Hogan-Howe. Σύμφωνα με τον ίδιο, αν αντιμετωπιστεί η «χαμηλή εγκληματικότητα» των δρόμων, αυτό θα έχει θετική επίδραση και στην αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος. Δηλαδή η διάσημη αμερικάνικη θεωρία του «σπασμένου παραθύρου» εισάγεται και επίσημα στο βρετανικό νησί. Για να μην κουράσουμε με λεπτομέρειες, σταχυολογούμε από τις ίδιες τις κουβέντες του τα βασικότερα σημεία: «η ολοκληρωμένη αστυνόμευση αφορά τακτικές που «δουλεύουν». Απόδειξη γι’ αυτό είναι ο διπλασιασμός του πληθυσμού των βρετανικών φυλακών από τη δεκαετία του ‘90 κι έπειτα... Η αστυνομία δεν πρέπει πλέον να σπαταλά το χρόνο της μαζεύοντας υπομονετικά στοιχεία για υπόπτους. Αντίθετα όταν έχει κάποιες ενδείξεις πρέπει κατευθείαν να εκδίδεται ένταλμα έρευνας στα σπίτια των υπόπτων. Πρέπει να μπορούμε να περάσουμε μέσα από κλειστές πόρτες... Η χρήση της τεχνολογίας είναι πολύ σημαντική. Κατ’ αυτόν τον τρόπο μπορούμε για παράδειγμα να εντοπίζουμε τα κλεμμένα αυτοκίνητα, μέσω των καμερών πανοραμικής θέασης με αυτόματο σύστημα αναγνώρισης πινακίδων, που θα τοποθετηθούν σε κάθε περιπολικό... Θέλουμε μια αστυνομική δύναμη, «απόλυτα επαγγελματική», η οποία να είναι ικανή ν’ ανταπεξέλθει σε πολύ διαφορετικά καθήκοντα, κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας της...». Σαφής, σαφέστατος ο αρχηγός. Θέλει πολυ-λειτουργικούς μπάτσους με διευρυμένες εξουσίες και τη βοήθεια της τεχνολογίας, για να μπουκώσει κι άλλο τις φυλακές με κρατούμενους.

2. κι η υπουργος εγκληματολόγος
Παράλληλα με τον Bernard Hogan-Howe, η υπουργός εσωτερικών (του κόμματος των Συντηρητικών) Theresa May, όχι μόνο παρείχε πολιτική κάλυψη στο νέο αρχηγό, αλλά το πήγε και παραπέρα. Μιλώντας στο συνέδριο του κόμματός της τον περασμένο Οκτώβρη, είπε: «...όπως το έθεσε και ο Bernard Hogan-Howe, οι αστυνομικοί δεν είναι υπάλληλοι κοινωνικών υπηρεσιών, χρειάζονται για να σταματούν τα εγκλήματα, να συλλαμβάνουν εγκληματίες και να βοηθούν τα θύματα...». Σωστό. Οι μπάτσοι δεν είναι νοσοκόμοι, είναι μπάτσοι. Αναφερόμενη στο ίδιο συνέδριο στην μετανάστευση και «παραπονούμενη» για την ελαστικότητα που, κατά τη γνώμη της, επιδεικνύουν τα βρετανικά δικαστήρια απέναντι στους λαθρομετανάστες, είπε: «...αλλά ξέρουμε τι ζημιά μπορεί να κάνει η μη ελεγχόμενη μετανάστευση. Στην κοινωνία μας, καθώς οι τοπικές κοινότητες παλεύουν να τα βγάλουν πέρα με τις απότομες αλλαγές στο βιοτικό επίπεδο. Στις υποδομές μας, καθώς τα εργατικά διαμερίσματα και οι συγκοινωνίες μας υπερφορτώνονται. Και στις κοινωνικές μας υπηρεσίες, όπου τα σχολεία και τα νοσοκομεία πρέπει να ανταπεξέλθουν σε μια απότομη αύξηση της ζήτησης...». Μάλλον θα πήρε ιδιαίτερα μαθήματα από το φασιστογιάπη Λοβέρδο.
Ήταν πραγματική «αποκάλυψη» όμως, όταν μίλησε για τις (πρόσφατες τότε) ταραχές του Αυγούστου. Απολαύστε: «...Πολλά έχουν ειπωθεί για τις ταραχές και τις αιτίες τους. Αφήστε με όμως να ξεκαθαρίσω κάτι: τελικά, η μόνη αιτία ενός εγκλήματος είναι ο ίδιος ο εγκληματίας... Και τώρα ξέρουμε περισσότερα για τους συλληφθέντες (σ.σ. του Αυγούστου). Τα τρία τέταρτα είχαν ήδη αστυνομικό «φάκελο». Το ένα τέταρτο είχε διαπράξει ήδη πριν τις ταραχές, πάνω από δέκα αδικήματα. Στο Λονδίνο, το ένα πέμπτο ήταν γνωστά μέλη συμμοριών. Κι αυτό θα έπρεπε να είναι το καμπανάκι για μας... Έτσι μέχρι το τέλος του μήνα θα εκδώσω τη νέα στρατηγική της κυβέρνησης για την πάταξη των συμμοριών. Αυτή η στρατηγική θα πρέπει ν’ αντιμετωπίσει τις 120.000 προβληματικές οικογένειες (σ.σ. !!!) που είναι υπεύθυνες για τόσα και τόσα εγκλήματα, διασάλευση της τάξης και αντικοινωνικές συμπεριφορές σε όλη τη χώρα». Καλά το πάει κι η κυρία υπουργός. Αφού παρέδωσε δωρεάν μαθήματα εγκληματολογίας για αρχάριους, είπε πως θα τα βάλει με μισό εκατομμύριο κόσμο, χοντρικά. Αυτή δε θέλει να γεμίσει τις φυλακές. Μάλλον άλλο σχέδιο έχει στο μυαλό της.
Αν λοιπόν τα πλέον υπεύθυνα χείλη της βρετανικής δημόσιας τάξης διατυπώνουν τέτοιους συλλογισμούς, πως θα περίμενε κανείς να ξεδιπλωθεί το δόγμα του total policing στους δρόμους; Μα φυσικά αξιοποιώντας την εμπειρία της επιχείρησης Trident και επεκτείνοντας το αντικείμενό της πέρα από τις ένοπλες συμμορίες των μαύρων. Από δω και πέρα στόχος θα είναι τόσο αυτές, όσο και οι υπόλοιπες νεανικές συμμορίες από άλλες μεταναστευτικές κοινότητες, που ευθύνονται για την απότομη αύξηση της βίας μεταξύ εφήβων και άλλων νεαρών. Ο ίδιος ο Bernard Hogan-Howe δήλωσε πως η εγκληματικότητα των συμμοριών είναι σημαντικό πρόβλημα σχεδόν στις μισές γειτονιές του Λονδίνου. Είχε προηγηθεί τον Αύγουστο ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κάμερον, που κήρυξε τον πόλεμο στις συμμορίες.

Όπου συμμορίες, θα έπρεπε να διαβάζουμε πως στοχοποιούνται συνολικά οι φιγούρες που λέγαμε και παραπάνω: τμήματα του πολυεθνικού προλεταριάτου της Βρετανίας που, χτυπημένα από την κρίση, επιβιώνουν μεταξύ της «λευκής» και της «μαύρης» οικονομίας. Η επιχείρηση εγκληματοποίησής τους δεν πρόκειται να περάσει αμαχητί. Αυτό είναι σίγουρο. Απ’ την άλλη, εν όψει και των ολυμπιακών αγώνων του καλοκαιριού, δεν θα περίμενε κανείς τίποτα διαφορετικό από το αγγλικό κράτος, παρά να φέρει ακόμα περισσότερους μπάτσους (και καραβανάδες) για να κρατάνε σφιχτά το καπάκι των κοινωνικών εντάσεων, μη και εκραγούν στη διάρκεια των αγώνων...  

Taser
Μετά το μαχαίρωμα τεσσάρων μπάτσων στα τέλη Νοέμβρη, ο Bernard Hogan-Howe δήλωσε πως σκοπεύει να εξοπλίσει κάθε περιπολικό στο Λονδίνο με όπλα Taser, που προκαλούν ηλεκτροσόκ 50.000 βολτ. Μέχρι σήμερα η μητροπολιτική αστυνομία είχε περίπου 800 τέτοια όπλα και οι κυρίως χρήστες τους ήταν τα διάφορα ειδικά σώματα. Αν προκριθεί η χρήση τους ο αριθμός τους θα ανέλθει σε 6.500. Έχουν κταγραφεί τουλάχιστον τρεις θάνατοι, σχετιζόμενοι με τη χρήση αυτών των όπλων. Κι όπως είναι λογικό αυτοί που «συναντάνε» συχνότερα τα tasers είναι οι διάφορες κοινότητες μεταναστών. Η πιθανή γενικευμένη χρήση τους δεν μπορεί παρά να εντείνει ακόμα περισσότερο αυτή την πραγματικότητα...