Μπρέιβικ, Eurabia και άλλες ιστορίες

«Για λίγο κοροϊδεύαμε τον εαυτό μας ότι οι μετανάστες αυτοί δεν θα έμεναν και θα έφευγαν κάποια στιγμή. Η αντίληψη ότι θα γινόμασταν πολυεθνική χώρα και ότι θα ζούσαμε ευτυχισμένοι ο ένας δίπλα στον άλλο απέτυχε».

Όταν η Άνγκελα Μέρκελ κήρυξε μ’αυτά τα λόγια το τέλος της πολυπολιτισμικότητας, τον Οκτώβριο του 2010, πολλοί μίλησαν για μία προσπάθεια να σώσει τη δημοτικότητά της. Λιγότεροι πρόσεξαν τι συνέβαινε την ίδια περίοδο στη Γερμανία: ένα βιβλίο του Thilo Sarrazin, που μίλαγε για τους άχρηστους μουσουλμάνους που αρνούνται να ενσωματωθούν, γινόταν το best seller της δεκαετίας. Ενώ το χριστιανοδημοκρατικό κόμμα εκπονούσε «σχέδιο επτά σημείων για τους μετανάστες» με σκοπό να διατηρηθεί η γερμανική κουλτούρα, που βασίζεται στο Χριστιανισμό, το Διαφωτισμό και τον Ανθρωπισμό. Η Γερμανία έλεγε έτσι «Τέλος με τις ενοχές και τα ταμπού του ναζιστικού παρελθόντος. Τώρα μπορούμε να φωνάξουμε κι εμείς έξω οι ξένοι». Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν άργησαν να αντιληφθούν το κλείσιμο του ματιού της Μέρκελ. Δε συγκατάνευσαν μόνο οι γραφικοί και οι ακραίοι, τύπου Μπερλουσκόνι και Σαρκοζί. Αλλά και ο «αξιοσέβαστος» Άγγλος πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον που δήλωσε ότι το δόγμα του πολυπολιτισμικού κράτους ενθάρρυνε το διαχωρισμό και απέτυχε να δώσει ένα όραμα για την κοινωνία.

Αν τα πιο επίσημα στόματα ξεστομίζουν τέτοιες ομολογίες κι εκπονούν τέτοια σχέδια, τι καταλαβαίνουν οι υπήκοοι; Ότι στην καλύτερη περίπτωση τα εξαγριωμένα βλέμματα και τα ξενοφοβικά σχόλια είναι πλέον νομιμοποιημένα. Και παραπέρα, ότι κάποιοι μπορούν να περάσουν και σε πράξεις. Στις 22 Ιουλίου, ένας 32χρονος Νορβηγός τα πήρε όλα αυτά τοις μετρητοίς και έδωσε τη δικιά του εκδοχή για τη γκάμα που θα πάρουν αυτές οι πράξεις στο μέλλον. Ένα παγιδευμένο αυτοκίνητο έξω από τα κτίρια του κυβερνώντος εργατικού κόμματος και μία ένοπλη επίθεση στην κατασκήνωση της νεολαίας του ίδιου κόμματος στο νησί Ουτόγια. Συνολικός απολογισμός, 77 νεκροί, η πιο πολύνεκρη επίθεση σε σκανδιναβική χώρα μετά το β’ παγκόσμιο πόλεμο. Φυσικά οι Μέρκελ και οι Κάμερον αυτού του κόσμου έχουν ήδη καταδικάσει το «αποτρόπαιο» έγκλημα. Έτσι συμβαίνει πάντα: τα πιο πιστά τέκνα του μοντέρνου ολοκληρωτισμού μένουν μόνα όταν παρεκτρέπονται. Όμως το νήμα που ενώνει τις δηλώσεις της Μέρκελ και του Κάμερον με τη σφαγή στο Όσλο είναι εκεί και δεν το κρύβει καμία καταδίκη. Και όσα συνέβησαν ή αποκαλύφθηκαν μετά, δίνουν μια ιδέα για το από πού έρχεται αλλά και για το πού μπορεί να φτάσει αυτό το νήμα.
Κι αν ήταν μουσουλμάνος;

Αν ο Άντερς Μπρέιβικ δεν ήταν τόσο μεγαλομανής και φλύαρος, ίσως τώρα να ήταν περιττές τέτοιες δυσάρεστες συνδέσεις. Αρκεί οι δράστες να ήταν οι συνήθεις ύποπτοι, οι ισλαμιστές τρομοκράτες. Ένα αυτοκίνητο βόμβα και μια μαζική δολοφονία στην ήρεμη και ειρηνική Νορβηγία: ένα ακόμη δείγμα για το πού οδηγεί η ανεκτικότητα και ο φιλελευθερισμός, μια ακόμα απόδειξη της αποτυχίας της πολυπολιτισμικότητας. Δεν πρόκειται για κακοπροαίρετη υπόθεση: στις λίγες ώρες πριν τη σύλληψη του πραγματικού δράστη, τα δυτικά μήντια στο σύνολό τους αλλά και η νορβηγική κοινωνία, πρόλαβαν να θυμίσουν την πεπατημένη σ’αυτές τις περιπτώσεις. Μία αμφίβολης προέλευσης ιντερνετική ανάληψη ευθύνης αρκούσε για να χρεωθεί η επίθεση στο ριζοσπαστικό Ισλάμ. Οι πρόθυμοι αναλυτές, σε μια επίδειξη «αξιοπιστίας» και «ετοιμότητας» άρχισαν να αραδιάζουν τους λόγους που η Νορβηγία μπήκε στο στόχαστρο της Αλ Κάιντα. Από τη συμμετοχή στον πόλεμο στο Αφγανιστάν και στο βομβαρδισμό της Λιβύης, μέχρι την παραπομπή ενός ριζοσπάστη ιρακινού κληρικού, όλα τα σενάρια ήταν πιθανά. Αρκεί να δείχνανε προς τη «σωστή» κατεύθυνση και να συνοδεύονταν από αναλύσεις για την αλλαγή στρατηγικής της Αλ Κάιντα.  Εξάλλου υπάρχει πάντα διαθέσιμη η γενική αιτία για την ισλαμική τρομοκρατία. Με τα λόγια της («έγκυρης και σοβαρής») Wall Street Journal «η Νορβηγία μπήκε στο στόχαστρο γιατί μένει πιστή στις δυτικές αξίες». Όσο θολά κι αν παραμένουν τα σενάρια για τις αφορμές μιας τέτοιας επίθεσης, το συμπέρασμα είναι ξεκάθαρο. Το διατύπωσε με τον τρόπο της η Washington Post: «Η επίθεση στο Όσλο είναι μια σοβαρή υπενθύμιση προς όσους θεωρούν δαπανηρή τη διεξαγωγή ενός πολέμου κατά των μαχητών της Τζιχάντ». Η συνέχεια είναι γνωστή και έχει επαναληφθεί τόσες φορές στο παρελθόν που πλέον είναι κοινότυπη: επιθέσεις στους μουσουλμάνους που ζουν στη Νορβηγία και στιγματισμός τους, συζήτηση για τον περιορισμό των δικαιωμάτων τους και για επιλεκτικές απελάσεις, ανακρίσεις και κρατήσεις χωρίς δίκη.

Τίποτα από αυτά δεν έγινε γιατί η αλήθεια πρόλαβε να αποκαλυφθεί  χάρη στην παράδοση και σύλληψη του δράστη. Κι αυτός δεν ήταν ο συνήθης σκουρόχρωμος φανατικός δίχως όνομα. Ήταν ντόπιος, λευκός, ξανθός, ευυπόληπτος και χριστιανός και λεγόταν Άντερς Μπέρινγκ Μπρέιβικ. Φυσικά η εξέλιξη των πραγμάτων δεν ήταν η ίδια με αντίστοιχες περιπτώσεις ισλαμικής τρομοκρατίας. Οι χριστιανοί δεν κλήθηκαν να επιβεβαιώσουν ότι είναι πραγματικά μετριοπαθείς. Τα κοντινά του πρόσωπα και οι φίλοι του δεν κρατήθηκαν χωρίς δίκη, ούτε βασανίστηκαν, απλά επειδή τον ήξεραν. Οι διανοούμενοι δεν αναλώθηκαν σε αναδρομές στο χριστιανικό φονταμενταλισμό και στις σταυροφορίες, οι δημο- σιογράφοι δεν αναζήτησαν εν υπνώσει πυρήνες χριστιανών και οι μυστικές υπηρεσίες δεν έψαξαν τις διασυνδέσεις του (τουλάχιστον όχι με τον ίδιο ζήλο). Οι πιο τολμηροί μάλιστα υπερασπίστηκαν τη γκέλα των πρώτων ωρών, λέγοντας πως μπορεί να πρόκειται για ένα λευκό δυτικό αλλά η αναφορά της Αλ Κάιντα είναι δικαιολογημένη, αφού όχι μόνο ενέπνευσε την πράξη του αλλά θα την εκμεταλλευτεί και στο μέλλον. Το σίγουρο είναι ότι κανείς δεν θυμήθηκε σε πόσες περιπτώσεις τα δέκα τελευταία χρόνια, τρομοκρατικές επιθέσεις χρεώθηκαν αυτόματα στους μουσουλμάνους.

Όπως ήταν αναμενόμενο, μετά την αποκάλυψη της πραγματικής ταυτότητας του δράστη, ο δημόσιος λόγος άλλαξε κατεύθυνση. Αν και η ενέργεια είχε όλα τα στοιχεία για να χαρακτηριστεί «τρομοκρατική» (οργάνωση, μεθοδολογία, δικαιολόγηση, αποτέλεσμα), στα σχετικά ρεπορτάζ γρήγορα η λέξη τρομοκράτης εξαλείφθηκε για να δώσει τη θέση της στον όρο «εξτρεμιστής». Χάρη σ’ αυτήν την ταχυδακτυλουργία, οι φανατικοί ισλαμιστές εξακολύθησαν  να κατέχουν το μονοπώλιο στις τρομοκρατικές ενέργειες και η εξίσωση τρομοκρατία=ισλάμ παρέμεινε στη θέση της.  Για τον ίδιο λόγο εγκαταλείφθηκαν οι γεωπολιτικές και ιδεολογικές αναλύσεις και τη θέση τους πήρε το ψυχογράφημα και το προφίλ του δράστη που δεν μπορεί παρά να είναι αυστηρά προσωπικό. Η συζήτηση πλέον αφορούσε το κατά πόσο ο Μπρέιβικ είναι παρανοϊκός, ποιες είναι οι αντιφάσεις και τα τραύματα που τον οδήγησαν σε μια τέτοια αποτρόπαια πράξη. Ο δρόμος της ψυχολογικοποίησης είναι πάντα ασφαλής, όταν πρέπει πάση θυσία να αποφευχθούν δυσάρεστες συγκρίσεις και αναγωγές.

Μοναχικός τρελός;

Η θεωρία περί παράνοιας του Μπρέιβικ δεν είναι μόνο το νομικό τέχνασμα που θα χρησιμοποιήσει ο δικηγόρος του. Είναι και ο καλύτερος τρόπος για να περάσει σε δεύτερο πλάνο οποιαδήποτε υπόνοια ότι στο «έργο» του μπορεί να είχε συνεργούς. Γι’ αυτό και δε δόθηκε πολύ σημασία ούτε στις μαρτυρίες περί δεύτερου δράστη που θεωρήθηκαν αναξιόπιστες, ούτε στους ισχυρισμούς του ίδιου περί διασυνδέσεων με ακροδεξιούς σε όλη την Ευρώπη και περί συνεργών. Αν υπάρχουν τέτοιοι, κοιμούνται ήδη ήσυχοι. Το όνομα του Μπρέιβικ έχει μπει οριστικά στη λίστα των μοναχικών δολοφόνων. Κάτι σαν serial killer με πολιτικό υπόβαθρο. Ο ίδιος όμως έχει φροντίσει να αφήσει πίσω του την πιο πλήρη απόδειξη ότι οι πράξεις του ήταν «τεκμηριωμένες». Το «2083: Ευρωπαϊκή διακήρυξη ανεξαρτησίας» είναι το μανιφέστο που έστειλε ο Μπρέιβικ το πρωί της 22ης Ιουλίου σε χίλιους παραλήπτες σε όλη την Ευρώπη. 1500 σελίδες, όπου αναλύει τη θεωρία του και τους λόγους που τον οδήγησαν να χτυπήσει τα γραφεία και την κατασκήνωση της νεολαίας του κυβερνώντος εργατικού κόμματος. Δεν πρόκειται για παραλήρημα (τουλάχιστον με την ψυχιατρική έννοια) ούτε για το ημερολόγιο ενός τρελού. Αντίθετα είναι ένα κείμενο που θα προσυπέγραφαν, στο μεγαλύτερο μέρος του, χιλιάδες «διανοούμενοι» και πολιτικοί στην Ευρώπη και την Αμερική. Γιατί περιέχει όλα τα ιδεολογικά και πολιτικά στοιχεία που είναι κυρίαρχα στη νέα αμερικάνικη ακροδεξιά αλλά και ανερχόμενα στην ευρωπαϊκή άκρα δεξιά, ειδικά της Βόρειας Ευρώπης.

Το κείμενο διατρέχεται από μία απλή και κοινότυπη προσέγγιση: ότι η Ευρώπη κατακλύζεται από μουσουλμάνους και άλλους μη λευκούς μετανάστες, οι οποίοι υπερτερούν σε τρομακτικά μεγάλο ποσοστό. Απρόθυμοι να ενσωματωθούν πολιτισμικά και ανίκανοι να σταθούν πνευματικά ανταγωνιστικοί, οι μουσουλμανικοί πληθυσμοί έχουν μετατραπεί σε συμπαθούντες και υπεύθυνους τρομοκρατικών δραστηριοτήτων. Η παρουσία τους δεν αποτελεί απειλή μόνο για την ασφάλεια αλλά και για μία σειρά άλλα στοιχεία του «ευρωπαϊκού πολιτισμού», όπως τα δικαιώματα των γυναικών. Η κοινωνία διαλύεται στο όνομα της πολυπολιτισμικότητας  και οι τωρινοί ηγέτες συναινούν προδίδοντας τις χριστιανικές παραδόσεις της ευρώπης. Η πολυπολιτισμικότητα είναι μία «ιδεολογία μίσους» που είναι σχεδιασμένη για να αποδομήσει τις ευρωπαϊκές κουλτούρες και παραδόσεις, τις ευρωπαϊκές ταυτότητες και τελικά τα ευρωπαϊκά έθνη - κράτη. Συνένοχοι στην επερχόμενη ισλαμοποίηση της Ευρώπης είναι οι αριστεροί, οι «πολιτισμικοί μαρξιστές» όπως τους αποκαλεί, που υποστηρίζουν το πολυπολιτισμικό μοντέλο και κόπτονται για τα δικαιώματα των μεταναστών και των μουσουλμάνων. Μόνη λύση για να αποφευχθεί η ισλαμοποίηση είναι η πολιτισμική αφύπνιση της Ευρώπης, ένα νέο πνεύμα σταυροφορίας, μία χριστιανική «τζιχάντ» που θα αντιμετωπίσει τη μουσουλμανική εισβολή. Όλα αυτά συνοδεύονται από αναφορές σε μάχες του παρελθόντος, σε ιστορικούς ηγέτες όπως ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος και από μανιχαϊστικούς αφορισμούς και ύμνους στην τιμή, τη δύναμη και τη θυσία.

Αν εξαιρέσει κανείς τις γραφικότητες περί ιπποτών, το πόνημα του Μπρέιβικ δε λέει κάτι πρωτότυπο. Μάλιστα μεγάλο μέρος του είναι copy paste από γνωστά βιβλία και blog και οι παραπομπές του είναι κάθε άλλο παρά περιθωριακές. Η ισλαμοφοβία, ο συντηρητικός απομο- νωτισμός, οι αντιμεταναστευτικές θέσεις με πολιτισμικό υπόβαθρο, ο φιλοσιωνισμός, η υπεράσπιση της ευρωπαϊκής ταυτότητας είναι όλες ιδέες που κερδίζουν διαρκώς  έδαφος, όχι μόνο στο διεθνές ακροδεξιό στερέωμα αλλά και σε κεντρώες ή συντηρητικές πολιτικές δυνάμεις.  Από το διαρκώς ανερχόμενο Tea Party των ΗΠΑ μέχρι την English Defense League και από τον Γκέερτ Βίλντερς στην Ολλανδία μέχρι το ίδιο το Προοδευτικό Κόμμα της Νορβηγίας, στο οποίο άλλωστε θήτευσε ο Μπρέιβικ.

Eurabia theory

Μία από τις βασικές θεωρίες στις οποίες βασίστηκε ο Μπρέιβικ, που δείχνει και το πόσο διαδεδομένα είναι αυτά που υποστηρίζει, είναι αυτή που συνοψίζεται στο νεολογισμό Eurabia. Η θεωρία πιστώνεται στη Βρετανο-εβραία ιστορικό Μπατ Γιεορ, που υποστηρίζει ότι χάρη και στη συνθηκολόγηση των Ευρωπαίων ηγετών, μέσα σε λίγες γενιές ο μουσουλμανικός πληθυσμός θα είναι πλειοψηφικός στην Ευρώπη. Όπως είναι φυσικό, στο φόντο μιας τέτοιας θεωρίας γίνονται επείγοντα και κεντρικά ζητήματα όπως η ενσωμάτωση των μουσουλμάνων, η μπούρκα, η κατασκευή τζαμιών και όλα τα υπόλοιπα που κυριαρχούν στην επικαιρότητα τα τελευταία χρόνια. Σε μια αντιστροφή της πραγματικότητας, οι θιασώτες της Eurabia υποστηρίζουν ότι οι χιλιάδες μετανάστες που έρχονται στην Ευρώπη (διωγμένοι μεταξύ άλλων από τον «πόλεμο ενάντια στην τρομοκρατία») είναι εισβολείς, φορείς ενός νέου αποικισμού που τελικά θα οδηγήσει στον εξαραβισμό ή εξισλαμισμό της Ευρώπης. Η Eurabia, που σε μια άλλη εποχή θα κατατασσόταν στις θεωρίες συνωμοσίας, δεν είναι παρά μία επέκταση της θεωρίας του Χάντινγκτον περί σύγκρουσης των πολιτισμών. Γι’ αυτό και χαίρει ευρείας αποδοχής ανάμεσα στους πιο έγκριτους μουσουλμανοφάγους: τον αμερικάνο Ρόμπερτ Σπένσερ [1], την Οριάνα Φαλάτσι [2] και τη διάσημη πλέον ολλανδο-σομαλή Αγιάν Χιρσί Αλί [3]. Η απήχηση της θεωρίας είναι τέτοια που μήντια όπως το BBC και ο Economist έφτασαν στο σημείο να την προβάλλουν, με κριτικό υποτίθεται τρόπο.  Το ερώτημα βέβαια το οποίο ανέλαβαν να απαντήσουν ήταν εξ αρχής τοποθετημένο στο πεδίο του (υποτιθέμενου) αντιπάλου: Είναι δυνατόν να ενσωματωθούν οι μουσουλμάνοι μετανάστες; Ακόμα κι αν η πρόσκαιρη απάντηση είναι ναι, υπάρχει πάντα η πολυτέλεια να αναθεωρηθεί. Κάθε φορά που η «περιφρόνηση στις δυτικές αξίες» παίρνει σάρκα και όστα: σε μια δημόσια προσευχή ή σε μία διαμαρτυρία των μουσουλμάνων.

Το γεγονός ότι οι θεωρίες που ξεπατίκωσε ο Μπρέιβικ είναι τόσο δημοφιλείς κι ότι όσοι τον ενέπνευσαν είναι συγγραφείς και δημοσιογράφοι υπεράνω πάσης υποψίας, δε σημαίνει ότι δεν είναι ένα ακόμα φασιστικό σκουλήκι, του είδους που πληθαίνει σε όλη την Ευρώπη. Δεν είναι όμως ένα «απολίθωμα του παρελθόντος» κι ας χρησιμοποιεί το Σταυρό της Τιμής, κι ας νοσταλγεί τους ιππότες του Μεσαίωνα. Οι υπηρεσίες που ισχυρίζονται ότι τους «διέφυγε» γιατί δεν είχε σχέση με γνωστές ναζιστικές ομάδες, το ξέρουν καλά: οι ναζί του σήμερα είναι χρήσιμοι και μαζί επικίνδυνοι, όταν ξεφορτώνονται τα σύμβολα και τα βάρη του παρελθόντος. Δεν είναι αυτές οι μεταλλάξεις τους όμως που θα τους κάνουν πιο «δυσδιάκριτους». Αλλά το γεγονός πως οι απόψεις τους γίνονται όλο και περισσότερο mainstream. Όχι απλά σαν ο ένας πόλος σε διλήμματα δημοσίου διαλόγου, αλλά σαν στοιχεία κυβερνητικών πολιτικών, και μάλιστα πανευρωπαϊκών: από τη θωράκιση των συνόρων της Ευρώπης μέχρι τη στοχοποίηση των μουσουλμάνων.

Αυτό είναι και το μόνο λάθος του Μπρέιβικ, ο μόνος «παραλογισμός» του: οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ούτε συναινούν στην «ισλαμοποίηση», ούτε αδιαφορούν. Αντίθετα διαρκώς υπενθυμίζουν με δηλώσεις και με πράξεις ότι «έχουν γνώσι οι φύλακες». Τι άλλο, αν όχι δείγματα «εγρήγορσης» είναι οι συλλήψεις γυναικών γιατί φορούσαν μπούρκα στη Γαλλία ή απαγόρευση ανέγερσης μιναρέδων στην Ελβετία;  Άλλωστε αυτοί ξέρουν καλύτερα ότι για να «προστατευτεί» η Ευρώπη δε χρειάζονται ούτε ιππότες ούτε σταυροφόροι. Αρκεί να θυμηθεί κανείς τον Ιούλιο του 1995 και τη Σρεμπρένιτσα. Τότε που οι ευρωπαίοι έκαναν διακριτικά στην άκρη, για να σφάξουν οι σερβοφασίστες χιλιάδες μουσουλμάνους κι ας μην υπήρχε Αλ Κάιντα. Τότε που χάρη στη συνεργασία όλων των πρωτοκοσμικών δυνάμεων, η Ευρώπη «γλίτωσε» (με πολύ αίμα των άλλων είναι αλήθεια) το ενδεχόμενο να δημιουργηθεί στο έδαφός της μουσουλμανικό κράτος.

Σημειώσεις

1.  Ο Ρόμπερτ Σπένσερ είναι ίσως ο πιο γνωστός εκπρόσωπος του ισλαμοφοβικού δικτύου που είναι σε άνοδο στις ΗΠΑ. Διαχειριστής του γνωστού site Jihad Watch, συνιδρυτής της οργάνωσης Σταματήστε τον Εξισλαμισμό της Αμερικής και συγγραφέας best sellers με ευφάνταστους τίτλους όπως «Η αλήθεια για το Μωάμεθ: ιδρυτής της πιο μισαλλόδοξης θρησκείας στον κόσμο».
[ επιστροφή ]

2. Η Οριάνα Φαλάτσι έγινε στις δεκαετίες του ’60 και του ’70 το πρότυπο της αριστερής, ανεξάρτητης ρεπόρτερ και στην Ελλάδα είναι γνωστή για το βιβλίο της για τον Αλέκο Παναγούλη. Τα τελευταία χρόνια της ζωής της είχε αφοσιωθεί στην ελεεινολόγηση του Ισλάμ και είχε προκαλέσει πολλές αντιδράσεις με το βιβλίο «Οργή και Περηφάνεια».
[ επιστροφή ]

3. Η Αγιάν Χιρσί Αλί έγινε σύμβολο για τους απανταχού αντι-μουσουλμάνους όταν αποκήρυξε το Ισλάμ το 2002. Γεννημένη στη Σομαλία, έφτασε σαν πρόσφυγας στην Ολλανδία και κατάφερε να εκλεγεί βουλευτής. Έγραψε το σενάριο για την διαβόητη ταινία «Υποταγή» του (δολοφονημένου) Τέο Βαν Γκογκ, που μιλούσε για την καταπίεση των γυναικών στο μουσουλμανικό κόσμο και προκάλεσε κατακραυγή ακόμα και από μετριοπαθείς μουσουλμάνους.
[ επιστροφή ]

Διαβάστε επίσης:

- «Εμφύλιος;»

- Από την Οκλαχόμα στο Όσλο