Τόξα, βέλη κι ομαδικοί τάφοι

“Η Δύση θα μας ευγνωμονεί μια μέρα γιατί αποφασίσαμε να υπερασπίσουμε τις χριστιανικές αρχές και κουλτούρα»
Ράντοβαν Κάρατζιτς

Η παραπάνω δήλωση έγινε το 1993. 17 χρόνια μετά η Δύση επιδεικνύει την ευγνωμοσύνη της σιωπηλά: ο Κάρατζιτς στη δύση της ζωής του, δικάζεται στη Χάγη και λίγοι ασχολούνται μαζί του όταν λέει ότι οι Αμερικάνοι δεν τήρησαν τη συμφωνία που είχαν κάνει μαζί του. Σκάνδαλο; Σε έναν κόσμο που παρακολουθεί αμήχανος το Ιράκ, το Αφγανιστάν και την Παλαιστίνη να καταστρέφονται καθημερινά, τίποτα δεν είναι σκανδαλώδες. Τα λόγια του Κάρατζιτς ίσως τότε σε ψύχραιμα αυτιά να ακούγονταν γραφικά. Σήμερα αποδεικνύονται το λιγότερο προφητικά. Το μακελειό στη Βοσνία δεν ήταν μόνο το πιο βάρβαρο επεισόδιο στον πρώτο γύρο μοιράσματος του μεταψυχροπολεμικού κόσμου. Ήταν και μία προειδοποίηση απέναντι σε δισεκατομμύρια κατοίκους αυτού του πλανήτη που έχουν το λάθος θρήσκευμα. Ένας ματωμένος πρόλογος για τη μακρά περίοδο αντιμουσουλμανισμού στην οποία μπήκε ο «πολιτισμένος» κόσμος, οριστικά μετά την 11η Σεπτέμβρη του 2001.
Η μοίρα των μουσουλμάνων της Βοσνίας ήταν προαποφασισμένη τουλάχιστον από τη μεριά των Σέρβων χρόνια πριν τον πόλεμο. Το πλάνο που τέθηκε σε εφαρμογή προέβλεπε τη διαίρεση της Βοσνίας σε δύο σφαίρες ενδιαφέροντος, που θα οδηγούσαν σε μία Μεγάλη Σερβία και μια Μεγάλη Κροατία. Οι μουσουλμάνοι θα υποβάλλονταν σε μια «τελική λύση»: περισσότερο από το 50% επρόκειτο να δολοφονηθεί, ένα μικρότερο μέρος να προσηλυτιστεί στην ορθοδοξία ενώ ένα ακόμα μικρότερο μέρος επρόκειτο να αφεθούν να φύγουν για την Τουρκία. Το σχέδιο τελικά δεν πέτυχε εντελώς: «μόνο» ένα 10% του μουσουλμανικού πληθυσμού εξοντώθηκε.
Το άλλο σκέλος όμως του κανιβαλικού σχεδίου των Σέρβων έβρισκε σύμφωνο κάθε δυτικό κράτος: κανένα μουσουλμανικό κράτος στην Ευρώπη! Γιατί εκτός των άλλων ένα τέτοιο κράτος, όχι μόνο θα ήταν σημείο αναφοράς για τα εκατομμύρια μουσουλμάνους που ζούσαν τότε στην Ευρώπη και θα ερχόταν αργότερα σαν μετανάστες. Αλλά και γιατί ήταν ξεκάθαρο ότι στην πράξη θα αποτελούσε την πιο κραυγαλέα απόδειξη ενάντια στα στερεότυπα που συγκρότησαν τον πυρήνα του αντιμουσουλμανισμού την περασμένη δεκαετία: τα περί ανορθολογισμού, φανατισμού, μη ανεκτικότητας και οπισθοδρομικότητας του Ισλάμ. Αυτό έγινε γρήγορα φανερό και με την έναρξη της εθνοκάθαρσης: η αναμενόμενη και επιθυμητή για τους Σέρβους (και όχι μόνο) εξέλιξη, θα ήταν η ριζοσπαστικοποίηση των θυμάτων και η άνοδος του ισλαμισμού, που θα νομιμοποιούσε τη συνέχεια και ολοκλήρωση της εξόντωσης. Ως εκ θαύματος όμως, οι πολιορκούμενοι μουσουλμάνοι δεν μετατράπηκαν σε μουτζαχεντίν. Επιπλέον στο πολιορκημένο, αποκλεισμένο, μαρτυρικό Σαράγεβο, στα τρία χρόνια της πολιορκίας, δεν συνέβη ούτε μία πράξη αντεκδίκησης και διάκρισης σε εθνική βάση, ενάντια στους σέρβους και τους κροάτες που εξακολούθησαν να ζουν στην πόλη.
Η ηρωική αντίσταση και το θαύμα του Σαράγεβο δεν έσωσαν τους Βόσνιους μουσουλμάνους. Μάλλον έκαναν πιο επιτακτική την εξόντωσή τους. Για τους δυτικούς (ακόμα και τους ευαίσθητους) εκείνος ο αντιμουσουλμανισμός που επέβαλε τη σιωπή για τα εγκλήματα των σέρβων φασιστών, είναι ένα ένοχο μυστικό, κρυμμένο στο παρελθόν. Τι σχέση έχει το Σαράγεβο με τη Τζενίν και το Αμπού Γκράιμπ; Για τους δισεκατομμύρια πληβείους μουσουλμάνους όμως, οι εθνικοί διαχωρισμοί δεν έχουν τόσο μεγάλη σημασία. Γι’αυτό το λόγο (και όχι μόνο) απέναντι σε ανθρώπους σαν εμάς, έχουν ένα προσόν. Είτε ζουν κάτω από τις χούντες των φιλοδυτικών αραβικών καθεστώτων, είτε αντιστέκονται στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, είτε ασφυκτιούν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Γάζας, είτε μεταναστεύουν σαν «τριτοκοσμικοί», ξέρουν. Έχουν συνείδηση της καταδίκης που εξέδωσε εναντίον τους ο αναπτυγμένος δυτικός κόσμος. Ξέρουν και θυμούνται τη Βοσνία, και κάθε μικρή και μεγάλη βοσνία.